|
Know the Etymology: 246
Place Name of the Day: Tuesday, 09 January 2018
Mudali-gedara, Paṭṭalē-gedara, Kapu-gedara, Hulō-gedara, Pali-gedara
முத₃லிகெ₃த₃ர, பட்டலேகெ₃த₃ர, க[ப்]புகெ₃த₃ர, ஹுலோகெ₃த₃ர, பலிகெ₃த₃ர
Paṭṭalē-gedaraPaṭṭala+gedara
The chief's house and premises
The workshop premises
The folk priest's house and premises or the silk-cotton-tree-fronted house and premises
The Roḍī chief's house and premises
The house and premises of a category of washerman
Gedara | house with premises, home (Sinhala, Clough); = Gedora: house-door, house, house-yard, "Gṛhadvāraya, Gṛhaya, Geya hā midula" (Sinhala, Sorata); Gēdora: = Gedora (Sinhala, Sorata); Ge+dora, Gē+dora; Ge, Gē: house, dwelling house, "Gṛhaya, Vasanatẹna" (Sinhala, Sorata); Geya, Geha, Gēha: = Ge, Gē (Sinhala, Clough); Gēha: house (Sanskrit, Prakrit, CDIAL 4251); Gēdha, Gēha: house (Pali, CDIAL 4251); Gṛha: house (Sanskrit, Rig Vedic, CDIAL 4240); Dora: door, gate, entrance; Dvāraya (Sinhala, Clough, Sorata); also front yard, street, neighbourhood; "Midula, Vīdhiya, Samīpaya" (Sinhala, Sorata); Duvāra: door (Sanskrit, Prakrit, CDIAL 6459): Dvāra: door (Sanskrit, Pali, CDIAL 6459, 6663); Gēhadvāra: house door (Sanskrit, Pali, CDIAL 4252); Gṛhadvāra, Gharadvāra: house door (Sanskrit, Prakrit, CDIAL 4433) |
Mudali1 | chief, chief official, "Pradhānayā, Pradhāna niladhāriyā" (Sinhala, Sorata); honorific title given by the government, "Sẹlakiya yuttanṭa āṇḍuva visin piriṇamana gouravopādhiyak" (Sinhala, Sorata); Mutali: head, chief, religious leader (Tamil, DED 4950, inscription, 1139 CE, ARE, 1932-33, p. 66, Periyapurāṇam, Kaṇṇappanāyaṉār, 766); headman (Malayalam, DED 4950); Mutaliyār: an honorific title in Ilaṅkai in colonial times (Eezham Tamil, MTL); title of a native chief or a high-ranking native administrative official in colonial times (Eezham Tamil, Yāḻppāṇa Vaipava Kaumuti, 1918); a caste title of a sect of Vēḷālas, Ceṅkuntar and a sect of Jains in the Tañcāvūr district of Tamil Nadu (Tamil, MTL); Mutalimai: chieftainship (Tamil, inscription, 1259 CE, IPS, 361); Mutalit-taram: village-chief position (Tamil, inscription, 1131 CE, SII, xiv, 226); Modalika: a chief, headman (Kannada, DED 4950); Modalu: the chief or principal thing or person (Telugu, DED 4950); Mutal: beginning, first as in rank, head, place, one who is first or oldest, that which is superior, God as the first cause (Tamil, DED 4950, Aiṅkuṟunūṟu, 259, Tirumurukāṟṟuppaṭai, 46); Mutir: (verb) to precede, excel, surpass (Tamil, DED 4950); cognates in 11 Dravidian languages; Muntu: (verb) to come in front, take the lead, be first (Tamil, DED 5020a); Muṉ: in front (Tamil, DED 5020a); cognates in 17 Dravidian languages including Brahui. See column 173 |
Mudali2 | treasurer, cash-keeper, relating to Mudaliyārs (Sinhala, Clough); Mudal: money, price, value, "Mila"; treasury, protected money "Aramudala"; treasury department, "Aramudala piḷibańda kaṭayutu karaṇa maṇḍalaya"; treasurer, "Bhāṇḍakāraya" (Sinhala, Sorata); Ara-mudal: the treasury of the king or government money (Sinhala, Clough); "Rẹka yutu dhanaya" (Sinhala, Sorata); Mutal: principal, fund, capital, money yielding interest (Tamil, DED 4950, Tirukkuṟaḷ, 45: 9; Cilappatikram, 9: 14; inscription, 768 CE, SII, xiv, 27); base of a tree, root or yam (Tamil, DED 4951, Caṅkam usages, Kuṟuntokai, 301: 1; Patiṟṟuppattu, 15: 11; Paṭṭiṉappālai, 19); principal or capital, stock in trade, property, money (Malayalam, DED 4950); Modal, Modalu: principal or capital, stock in trade (Kannada, DED 4950); Modalu: principal, capital (Telugu, DED 4950); Modelû: capital, principal (Tulu, DED 4950); Muduli: possessions, stock in trade, store (Kui, DED 4950); Mudalāli: a rich person, proprietor of a business; "Dhanavatā, Veḷeńdām ādi kaṭayuttaka pradhānayā" (Sinhala, Sorata); Mutalāḷi: capitalist, proprietor, landlord, chief (Tamil, MTL; Mutal+āḷ+i; DED 4950+DED 399); see box on Mudali 1 and column 173 for related verbs |
Paṭṭala | workshop, forge (Sinhala, Clough); ironsmith's workshop, forge, machine, sawmill, carpenter's workshop, group of ironsmiths; "Karmānta śālāva, Yantraya, Lī līyana rōdaya, Lī irīmaṭa sādana mẹssa, Karmāntakārayangē śrēṇiya" (Sinhala, Sorata); Paṭṭaṭai, Paṭṭaṟai: anvil, smithy, forge (Tamil, DED 3865, Tirukkuṟaḷ, 83: 1); Paṭṭaṭai: workshop (Tamil, inscription, 1340 CE, ARE, 1934, 059); Paṭṭaḍe, Paṭṭaḍi: anvil, workshop (Kannada, DED 3865); Paṭṭika, Paṭṭeḍa: anvil (Telugu, DED 3865); Paṭṭaḍa: workshop (Telugu, DED 3865); Paṭṭaṭai: 'flat support' seems to be the literal meaning; Paṭṭai: flatness (Tamil, DED 3878); Aṭai-kal: anvil (Tamil, DED 86); Aḍe, Aḍa: a support (Kannada, DED 86) |
Kapu1 | priest of a temple, usually a folk or Hindu temple different from a temple of Buddha; "Dēvālayayanhi pūjakayā" (Sinhala, Sorata); Kapuva, Kapu-rāla: demon priest (Sinhala, Clough); Kāppu: guard, protection, amulet (Tamil, DED 1416); temple, place where a deity is present (Tamil, Appar Tēvāram, 6: 7: 1); Kā: (verb) to preserve, watch, guard, ward off (Tamil, DED 1416): cognates in 21 Dravidian languages |
Kapu2 | silk cotton tree, cotton (Sinhala, Clough); Kappāsa: the cotton plant (Pali, CDIAL 2877); Karpāśa: the cotton plant (Sanskrit, CDIAL 2877, etymology traced to Austro-Asiatic) |
Hulō | probably from Hul, Hula-vāliyā: headman of the Roḍiyās, a degraded tribe; "Roḍī minisungē pradhānayā" (Sinhala, Clough, Sorata); Etymology 1: Sul: small (Sinhala, Clough); Kṣulla: small (Sanskrit, CDIAL 3732); Etymology 2: Pul: meanness (Tamil, DED 4547); Pulai: outcaste (Tamil, DED 4547); Pula: pollution (Malayalam, DED 4547); Pulayaṉ: an outcaste (Malayalam, DED 4547); Etymology 3: Pulai: animal food (Tamil, DED 4552) |
Palī | washers for low castes (Sinhala, Clough); a category of washers, "Redi sōdana rajaka viśēṣayak" (Sinhala, Sorata); Pala, Paḷa, Piḷi: cloth, clothe (Sinhala, Clough, Sorata); Paṭa: woven cloth (Sanskrit, CDIAL 7692); |
Gedara in Sinhala, meaning a house and premises, is equated to another Sinhala term Gedora, which literally means the house-door or house entrance. In etymology the phrase is related to the words Gēha and Dvāra in Sanskrit and Pali. * * *Mudali in Sinhala means a chief as well as a treasurer. In both the meanings the word is a cognate of Mutal in Tamil, corresponding to the verbs Mutir and Muntu. See column 173 on Mutaliyār in Tamil. Mutal meaning a chief:"சூர் முதல்" (திருமுருகாற்றுப்படை, 46) "Cūr mutal" (Tirumurukāṟṟuppaṭai, 46) The chief of the cruel ones
Mutal meaning capital:"முதல் இலார்க்கு ஊதியம் இல்லை" (திருக்குறள், 45: 9) "Mutal ilārkku ūtiyam illai" (Tirukkuṟaḷ, 45: 9) There is no profit for those who don't have the capital
Mutali meaning a chief:"முதலிகளான எதிரிலிச் சோழச் சம்புவராயர்" (Tamil inscription, ARE, 1932-33, p. 66) "Mutalikaḷāṉa etirilic cōḻac campuvarāyar" (Tamil inscription, ARE, 1932-33, p. 66) The chief, Etirilic Cōḻa Campuvarāyar * * *Paṭṭala meaning a workshop or forge in Sinhala is a cognate of Paṭṭaṭai or Paṭṭaṟai meaning the same in Tamil/ Dravidian (Ṭ/ Ṟ/ L change). Anvil was the original meaning of Paṭṭaṭai in Tamil. Paṭṭaṭai meaning anvil:"சீர் இடம் காணின் எறிதற்குப் பட்டடை நேரா நிரந்தவர் நட்பு" (திருக்குறள், 83: 1) "Cīr iṭam kāṇiṉ eṟitaṟkup paṭṭaṭai nērā nirantavar naṭpu" (Tirukkuṟaḷ, 83: 1) The friendship that comes between those who have no compatibility is like an anvil to hit when the occasion comes * * *Mudali-gedara is a place in Mulatiyana division of Matara district. Paṭṭalē-gedara is in Wariyapola division of Kurunegala district. Kapu-gedara is in Palindanuwara division of Kalutara district. Hulō-gedara is found as a place name in Nikaweratiya division of Kurunegala district. Pali-gedara comes in Kesbewa division of Colombo district. * * *Some related place names:Gala-gedara: Padukka, Colombo; Thumpane, Kandy; Nikaweratiya, Kurunegala; Ganewatta, Kurunegala; Panduwasnuwara East, Kurunegala; Maspotha, Kurunegala; Kuliyapitiya West, Kurunegala. Gala: stone, hill Pōra-gedara: Padukka, Colombo Vattē-gedara: Maharagama, Colombo; Minuwangoda, Gampaha; Yatawatta, Matale; Ukuwela, Matale; Mallawapitiya, Kurunegala; Pannala, Kurunegala; Aranayaka, Kegalle; Deraniyagala, Kegalle Hīraḷu-gedara: Divulapiṭiya, Gampaha. Hīraḷu: apostate from the Buddhist priesthood, one who has put away his priestly robes; "Sivuru aḷuvā" (Sinhala, Clough, Sorata) Gedara:Mẹllava-gedara: Divulapitiya, Gampaha Agala-gedara: Divulapitiya, Gampaha Kẹlệ-gedara: Divulapitiya, Gampaha; Bingiriya, Kurunegala Kulī-gedara: Divulapitiya, Gampaha Hēn-piṭa-gedara: Divulapitiya, Gampaha Vẹva-gedara: Divulapitiya, Gampaha Hapu-gaha-gedara: Mirigama, Gampaha Dumunnē-gedara: Mirigama, Gampaha Gallē-gedara: Minuwangoda, Gampaha Tuḍuve-gedara: Wattala, Gampaha Goḍa-gedara: Gampaha, Gampaha Pattala-gedara: Attanagalla, Gampaha Maḍuve-gedara: Attanagalla. Gampaha Piṭiyē-gedara: Attanagalla, Gampaha; Rideegama, Kurunegala; Pathadumbara, Kandy Vela-gedara: Attanagalla, Gampaha; Rideegama, Kurunegala Amara-gedara: Bulathsinhala, Kalutara Koṭa-gedara: Mathugama, Kalutara Vala-gedara: Mathugama, Kalutara; Udunuwara, Kandy; Balapiya, Galle Kapu-gedara: Palindanuwara, Kalutara Gala-gedara Maḍigē: Thumpane, Kandy Gedara-maḍa: Udadumbara, Kandy Kuṁburē-gedara: Harispattuva, Kandy Kandē-gedara: Matale, Matale; Nikaweratiya, Kurunegala; Ibbagamuwa, Kurunegala; Panduwasnuwara East, Kurunegala; Rideegama, Kurunegala; Kuliyapitiya West, Kurunegala; Alawwa, Kurunegala; Soranathota, Badulla; Galigamuwa, Kegalle Koṭuvē-gedara: Matale, Matale Vatu-gedara: Balapitiya, Galle Ẹbala-gedara: Neluwa, Galle Daň-gedara: Galle Four Gravets, Galle Mā-gedara: Yakkalamulla, Galle Vaṭa-gedara-mulla: Welipitiya, Matara Vaṭa-gedara: Thihagoda, Matara Vệ-gedara: Galgamuwa, Kurunegala Gala-gedara-gama: Polpithigama, Kurunegala Rā-gedara: Ibbagamuwa, Kurunegala Mẹda-gedara: Ibbagamuwa, Kurunegala Hēnē-gedara: Ibbagamuwa, Kurunegala; Panduwasnuwara East, Kurunegala; Bamunukotuwa, Kurunegala; Kuliyapitiya West, Kurunegala; Udubaddawa, Kurunegala Muvan-vẹllē-gedara: Wariyapola, Kurunegala. Muvanvẹlla: village name Heṭṭi-gedara: Wariyapola, Kurunegala; Maspotha, Kurunegala Vẹva-gedara: Wariyapola, Kurunegala; Mawathagama, Kurunegala Diggala-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala Kaḍavala-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala Yāyē-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala Ten-goḍa-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala Amba-gaha-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala Ẹṁbō-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala Doraṭiyā-gedara: Panduwasnuwara, Kurunegala Malvānē-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala. Malvāna: village name Kara-gaha-gedara: Panduwasnuwara West, Kurunegala; Kuliyapitiya East, Kurunegala Vil-bā-gedara: Panduwasnuwara East, Kurunegala Uḍugampala-gedara: Panduwasnuwara East, Kurunegala. Uḍagampala: village name Sivallava-gedara: Bamunukotuwa, Kurunegala. Sivallava: Śrī vallava Kala-hō-gedara: Maspotha, Kurunegala Bamuṇu-gedara: Kurunegala, Kurunegala; Weerambugedara, Kurunegala. Bamuṇu: Brahmin Iluppu-gedara: Kurunegala, Kurunegala Kōralē-gedara: Mallawapitiya, Kurunegala Kaṭugampala-gedara: Mawathagama, Kurunegala. Kaṭugampala: village name Vẹvē-gedara: Rideegama, Kurunegala Huṇu-pola-gedara: Rideegama, Kurunegala Netti-pola-gedara: Kuliyapitiya East, Kurunegala Toranē-gedara: Kuliyapitiya East, Kurunegala Āńḍi-gedara: Kuliyapitiya East, Kurunegala Uḍa-gedara: Kuliyapitiya East, Kurunegala Kōn-gaha-gedara: Kuliyapitiya West, Kurunegala Vaḍu-gedara: Kuliyapitiya West, Kurunegala Kẹṭa-valē-gedara: Kuliyapitiya West, Kurunegala Pẹtigoḍa-gedara: Pannala, Kurunegala. Pẹti-goḍa: a village name Bem-mullē-gedara: Narammala, Kurunegala Kivulē-gedara: Narammala, Kurunegala; Kandaketiya, Badulla Pol-vattē-gedara: Narammala, Kurunegala Devaṭē-gedara: Polgahawela, Kurunegala, Devaṭa: lane (Sinhala, Clough); two-sided, "Depẹtta"; lane, "Vẹṭaval dekak atara vū pāra" (Sinhala, Sorata) Tala-vattē-gedara: Polgahawela, Kurunegala Vīraṁbu-gedara: Weerambugedara, Kurunegala Gedara-vẹva: Nawagattegama, Puttalam Gala-gedara Gama: Ipalogama, Anuradhapura Patanē-gedara: Soranathota, Badulla Tala-gaha-gedara: Passara, Badulla Mẹda-gedara-gama: Welimada, Badulla Ẹllē-gedara: Ratnapura, Ratnapura Baṭu-gedara: Ratnapura, Ratnapura Mẹda-gedara-goḍa: Imbulpe, Ratnapura Pallē-gedara: Elapatha, Ratnapura Maň-gedara: Warakapola, Kegalle Gedareiyāva: Hanguranketha, Nuwara Eliya * * *Mudali:Mudali-vatta: Yatinuwara, Kandy * * *Paṭṭala:Pattala-gedara: Attagalla, Gampaha. Probably, Paṭṭala-gedara * * *Kapu:Kapu-vatta: Ja-Ela, Gampaha; Dambulla, Matale; Welipitiya, Matara Kapu-goḍa: Dompe, Gampaha; Beruwala, Kalutara Kapu-hēna: Kalutara, Kalutara Kapu-gama: Palindunuwara, Kalutara; Devinuwara, Matara Kapu-liyadda: Pathahewaheta, Kandy Kapu-mulu-goḍa: Hikkaduwa, Galle Kapu-hem-pala: Bope-Poddala, Galle Kapu-dūva: Thihagoda, Matara Kapu-gollệva: Horowpothana, Anuradhapura Kapu-hēn-toṭa: Pelmadulla, Ratnapura Kapu-hēn-tẹnna: Godakawela, Ratnapura * * *Hul:Hulannu-gē: Lahugala, Ampara Hulava: Kotavehera, Kurunegala Huladduva: Eheliyagoda, Ratnapura * * *Palī:Palī-pāna: Pujapitiya, Kandy Palī-gama: Karuwalagaswewa, Puttalam Palī-gala: Eheliyagoda, Ratnapura * * *
Revised: Tuesday, 09 January 2018, 18:30
Revised: Wednesday, 02 November 2016, 19:02
First published: Thursday, 25 April 2013, 18:59
Previous columns:
|
|